“Laaggeletterden vanuit plezier toeleiden naar aanbod, dat is de echt prikkelende uitdaging”

Een echte Ernumse Bingo. In dialect en met letters in plaats van getallen. Met die letters kunnen woorden worden gemaakt. In Arnhem is het afgelopen jaar drie keer zo’n Ernum Bingo georganiseerd. Het is een van de projecten waarmee Rozet, Bibliotheek Arnhem echt verbinding wil maken met laaggeletterden. In hoeverre lukt dat al? Joep Derkx en Wim Hilgeman delen hun ervaringen.

Ernum Bingo maakt onderdeel uit van 3x3 IMPact. Joep Derkx, projectleider innovaties bij Rozet Arnhem: “3x3 IMPact staat voor drie projecten met als uitgangspunten interesse, motivatie, plezier en actie. We benaderen laaggeletterden door aan te sluiten bij wat zij leuk vinden. Een bingo geeft plezier. Van daaruit willen we mensen ondersteuning op maat bieden bij lezen en schrijven.”

Theaterman
Joep ging op zoek naar iemand die de Ernum Bingo kon inkleuren en werd getipt om Wim Hilgeman te benaderen. Joep: “Het was al snel duidelijk dat Wim de juiste man hiervoor was. Als theaterman met veel ervaring in het sociaal domein, kent hij de doelgroep laaggeletterden goed. Hij is oprecht nieuwsgierig naar wat mensen bezielt en beweegt en weet echt contact te maken.”

Plezierig avondje uit
“De omgeving waarin je contact maakt, is belangrijk en relevant,” stelt Wim Hilgeman. “Het idee van de Ernum Bingo is dat we los van de bedoeling iets organiseren voor mensen in hun eigen wijk. Een bingo geeft plezier, het maakt dingen lichter. Als je ziet dat iemand de verkeerde letters gebruikt, kan dat aanleiding zijn om in gesprek te gaan. Zonder dat het tot een ‘freeze’ leidt bij de ander. Zo stimuleer je mensen om naar zichzelf te kijken. Om na te denken over wat ze zelf willen. Maar de Ernum Bingo is meer dan een gezellig avondje uit. Het gaat er juist om hoe we vanuit dat plezier de volgende stap maken en laaggeletterden iets aanbieden wat aansluit bij wat zij zelf willen.”

Verbinding maken
Om dat te kunnen doen is het belangrijk dat professionals die iets aan laaggeletterdheid willen doen, zelf contact hebben met de NT1-doelgroep. Wim: “Bij de Ernum Bingo maken zij mee over wie het gaat en kunnen zij verbinding maken. Natuurlijk is het niet zo dat laaggeletterden vervolgens hun vinger opsteken en zeggen: ‘Hier ben ik en wat kun jij mij bieden?’. Hen toeleiden naar aanbod, dat is de echt prikkelende uitdaging.”

Joep: “Juist daarom is het zo belangrijk dat we afstappen van de oude, bekende manieren om de NT1-doelgroep te bereiken. Ook als bibliotheekmedewerkers moeten wij moeite blijven doen om de afstand te overbruggen. Ons echt verdiepen in wat mensen nodig hebben om een stap te kunnen maken in hun ontwikkeling.”

Handelingsverlegen
Wim ziet dat er nog veel handelingsverlegenheid is bij professionals om echt aan te schuiven bij de NT1-doelgroep. “Mensen moeten daarvoor uit hun comfortzone stappen. Hoe ingewikkeld dat is laat de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen zien. Zij proberen handelingsverlegenheid weg te nemen bij studenten bij het geven van seksuele voorlichting. Dat lukt aardig. Toch kan het zomaar gebeuren dat studenten die vervolgens laaggeletterdheid bespreekbaar moeten maken, opnieuw met hun mond vol tanden staan. Je drukt nu eenmaal op een au-plek, zegt iets waar iemand zich niet comfortabel bij voelt.”

Sociaal werkers
“Bibliotheekmedewerkers kunnen dit ook zeker niet alleen,” vult Joep aan. “We hebben de betrokkenheid van anderen nodig om echt iets voor elkaar te krijgen. Daarom zijn we zo blij dat sociaal werkers van de gemeentelijke wijkteams zijn aangehaakt bij de Ernum Bingo. Zij kennen de doelgroep goed, zijn enthousiast en er is vertrouwen om samen iets te bereiken.”

Blijven leren
Staat laaggeletterdheid in Arnhem meer op de kaart? Joep denkt van wel. “Met de Ernum Bingo hebben we een aanzet gedaan. We bereiken mensen uit de NT1-doelgroep, maar de teller gaat nog niet erg hard. Het is aan ons om kritisch te blijven kijken: heeft het effect wat we doen en welke resultaten bereiken we? Anders blijf je hangen in snappen hoe de wereld in elkaar zit, maar verandert er tastbaar nog niks. We zullen blijven leren en ons openstellen voor de doelgroep. Dat is meer dan alleen een foldertje aanbieden en hopen dat mensen gebruikmaken van ons aanbod.”

Duurzaam maken
Wim beaamt dit: “Met de Ernum Bingo kunnen we een boel in beweging brengen, maar we hebben wel professionals nodig, bibliotheekmedewerkers en sociaal werkers, die risico durven nemen. De stad heeft behoefte aan mensen die uit hun kantoren komen. We zullen de komende jaren nog veel samen ontwikkelen om dit duurzaam te maken. En ook andere activiteiten moeten verzinnen om de laaggeletterden te bereiken die niet op de Ernum Bingo afkomen.”